‘Jezuïetenstreken’ – Mythevorming rond jezuïeten in negentiende-eeuws Nederland

Peter Jan Margry

‘Jezuïetenstreken’

Mythevorming rond jezuïeten in negentiende-eeuws Nederland

Het anti-jezuïtisme heeft in de negentiende eeuw ook in Nederland enkele krachtige hoogtepunten beleefd. Het uitte zich in uiteenlopende mythen en samenzweringen. Aangezien in die jaren de orde in Nederland maar weinig in de openbaarheid kwam, lijkt dit fenomeen vooral te zijn gevoed door de langdurige gespannen en conflictueuze relatie tussen katholieken en protestanten in Nederland. Protestants Nederland wist zich daarbij de sjablonen van het anti-jezuïtisme, onderdelen van een bredere internationale typologie van mythen en samenzweringstheorieën, effectief toe te eigenen en naar Nederland te transponeren, en deze vervolgens in te zetten in een algemenere strategie van antipapisme en antiroomse gezindheid.

verschenen: Februari 2005, blz. 99

jaargang: 72/02

Het kleedje voor Hitler: een boekbespreking
Het einde en het begin van de geschiedenis
Begrensde Tolerantie, Botsende Meningen
Taiwan: de nalatenschap van Nederlandse handel
Gedeelde grond
Moeten arme landen arm blijven?
Oudheidkunde op maat
De eeuwige actualiteit van het verleden: Het Adrianus-dossier
Beyond the Wall van Katja Hoyer
Over de lauwe steun van de Arabische en...
De ware Jacob
Vooruitgangsoptimisme als pleidooi voor de status quo
Napoleon – het Waterloo van Ridley Scott
Een witte Kerstmis
Graven voor iedereen
Hannah Arendtstrasse 10117 Berlin Mitte
Zionisten en de jodenuitroeiing
Vluchten in historisch perspectief
Wanneer standbeelden tot leven komen
Heb niet te veel vertrouwen in vertrouwen
Het monsterverbond tussen gepeupel en elite
Rome: nederzetting, wereldrijk, stad
Over charisma en grijsheid onder het communisme
Verlichte Filosofen over de Islam
1993 – 2022: een generatie na de Oslo-akkoorden
Opium voor verzwakte wereldrijken
Dromen over Anne Frank
Individuele rijkdom, collectieve armoede
De inbeslagname van bezittingen van Russische oligarchen
Retour Derde Rijk