Streven Tijdschrift

Gie van den Berghe*   Blinde vlekken. Hoe impliciete vooroordelen je (mis)leiden, die titel sprak me meteen aan. Helaas is hij enigszins misleidend. Lieke Asma, een Nederlandse psychologe en filosofe, onderzoekt in dit boek slechts één soort vooroordeel: impliciete, onbewuste discriminatie van anderen. Het vooroordeel waardoor we ‘zonder dat te willen en zelfs zonder dat we het in de gaten hebben’ bepaalde mensen(groepen) als ongelijkwaardig beoordelen en behandelen. Privé zijn we ervan overtuigd gelijkwaardigheid hoog in het vaandel te hebben, maar ongewild maken we stelselmatig onderscheid ‘tussen mensen op basis van gender, etniciteit, lichaamsgewicht, seksuele oriëntatie, leeftijd of opleidingsniveau.’ Ons...

John Alonzo Dick*   Een aantal mensen heeft mij gevraagd naar de katholieke leer over LHBTQ-kwesties in heden en verleden. Bij wijze van antwoord hierbij een korte samenvatting. Het document Over de pastorale zorg voor homoseksuelen was een herderlijk schrijven van de Congregatie voor de Geloofsleer van de katholieke kerk dat op 1 oktober 1986 verscheen en was opgesteld door Joseph kardinaal Ratzinger (1927-2022), die in 2005 paus Benedictus XVI zou worden, en aartsbisschop Alberto Bovone (1922–1988), destijds staatssecretaris van de Congregatie voor de Geloofsleer. Dit zijn belangrijke beweringen in het document van de Congregatie voor de Geloofsleer: ‘hoewel de...

Paul Pelckmans*    In mijn vorige opstel over Pascal probeerde ik te tonen dat zijn Pensées zowat alle gangbare sociale spelregels onderuithalen, maar het tegelijk evident vinden dat je je eraan dient te houden: de rabiate onzin bleef sinds de erfzonde de enige mogelijkheid om een minimum aan stabiliteit en vreedzaam samenleven te garanderen. Hoewel je ‘van alle wetten kunt aantonen dat ze niet deugen’ (blz. 263) moet je ze respecteren. Het is maar één van de paradoxen van de Pensées en, als men alle aantekeningen samentelt, niet eens de belangrijkste. Pascal neemt nog ruimer de tijd voor eerder psychologische...

Paul Pelckmans*   Begin 1670 publiceerden enkele familieleden en vrienden een selectie uit de honderden aantekeningen die ze na het overlijden van Blaise Pascal (1623-1662) in zijn papieren teruggevonden hadden. Ze kwamen gelukkig niet op het idee dat archief daarna te liquideren: de familie bewaarde het met gepaste piëteit en schonk het uiteindelijk – we zijn dan al in de vroege achttiende eeuw – aan een kloosterbibliotheek, vanwaar het weer een eeuw later zijn weg vond naar de Parijse Bibliothèque nationale. Vanaf dat moment verschenen er talloze nieuwe uitgaven, die voortaan alle nagelaten teksten opnamen en ze naar best vermogen...

Kees Schuyt*   Gaarne wil ik beginnen met een woord van dank voor de uitnodiging voor het uitspreken van deze 17e Pieter Gilles-lezing (Centrum Pieter Gillis, Antwerpen). Ik kan mijn dank het beste onder woorden brengen met een citaat van iemand die de gastvrijheid van Pieter Gillis zelf heeft mogen proeven, in 1515: Bovendien, bepaalde mensen zijn zo ondankbaar dat ze de auteur van een boek waar ze immens van genoten hebben, toch waardeloos blijven vinden. Zij lijken wel wat op mensen die na een copieus diner met een volle buik naar huis gaan zonder degenen die ze heeft uitgenodigd...

Paul Pelckmans*   In de komende tijd publiceert Streven Vrijplaats een aantal onderling samenhangende essays van Paul Pelckmans over de Franse literatuur in de zeventiende eeuw. Onderstaand, om te beginnen, een korte inleiding op deze reeks. Redactie Streven Vrijplaats   Enkele jaren voor mijn emeritaat plande ik drie publicaties over de Franse zeventiende en achttiende-eeuwse literatuur, die dat Ancien Régime ook in het Nederlands wat vlotter toegankelijk moesten maken. Een goede generatie geleden zou zoiets overbodig geweest zijn: de Franse klassieken waren toen nog vaste leerstof in de meeste college-opleidingen en elke ‘betere’ Vlaamse of Nederlandse boekhandel bestelde regelmatig in...