In een prachtige scene uit The New Pope, het vervolg op de fenomenale serie The Young Pope, is de kijker stille getuige van de onuitgesproken gedachten en gebeden van de kardinalen die bijeen zijn gekomen in Rome om er een nieuwe paus te kiezen. De stilistische schoonheid van de scene staat buiten kijf, maar de morele schoonheid ligt in het feit dat de gedachten en gebeden van de kardinalen in de meest uiteenlopende en tegenstrijdige richtingen lopen, maar unisono klinken in hun menselijkheid. Sommigen hopen op een progressieve paus die zijn schouders onverschillig ophaalt wanneer het over homoseksualiteit gaat, en overgaat tot de orde op de dag. Sommigen hopen op een paus die eindelijk een lijn in het zand trekt en alle liberale tendensen uit de Kerk bant. Anderen hopen dan weer op een paus die oog heeft voor hun kwetsuren, hun twijfels, hun verborgen, maar verboden geluk, hun onuitgesproken ambities, … kortom, die oog heeft voor hen. Een paus die het juk van hun schouders neemt en samen met hen op weg gaat.
Of er achter de gesloten deuren van de Sixtijnse kapel gelijkaardige gebeden worden gepreveld, behoort tot de vele geheimen van het conclaaf. Al is het aannemelijk te denken dat de kardinalen hopen een paus te kunnen verkiezen die beantwoordt aan hun ideaalbeeld. Met hier en daar wellicht een enkeling die meent daar zelf het best aan te beantwoorden. De rest van de katholieke gemeenschap hoopt met hen mee. Opvallend is dat ook de rest van de wereld verwachtingsvol meeleeft. Op sociale media posten personen die van alles behalve kerkelijke sympathieën kunnen worden beschuldigd, hun hoop omtrent de toekomstige paus. Niet zelden wordt daarbij verwezen naar de keuze in de bejubelde film Conclave, inclusief pausnaam. Ook de seculiere wereld blijkt stille verwachtingen te hebben omtrent de nieuwe paus. Ook zij blijkt op zoek naar een herder die haar naar groene weiden leidt. Het uitkijken naar een nieuwe paus doet alle harten gezamenlijk dromen.
Wanneer straks de gordijnen achter het balkon van de Sint-Pietersbasiliek opzij schuiven en de nieuwe paus voor het eerst naar voren treedt, zullen al deze dromen plaatsmaken voor een nieuwe werkelijkheid. De een zal gerustgesteld zijn bij het zien van de nieuwe paus, de ander teleurgesteld, nog een ander zal bereid zijn hem het voordeel van de twijfel te gunnen. Langzaamaan zal de verdeeldheid terugkeren. De nieuwe paus zal, zowel binnen als buiten de Kerk, voor- en tegenstanders krijgen, net als zijn voorgangers. De Kerk en de wereld zullen weer tegenover elkaar komen te staan. Het lijkt alsof enkel afwezigheid verbondenheid kan teweegbrengen. Toch gaat er achter deze verdeeldheid wel degelijk iets gemeenschappelijk schuil: het verlangen naar een wereld waarin iedereen een plaats heeft en broederlijk kan samenleven. Een verlangen dat duidelijk weerklinkt tijdens deze sede vacante.
Hopelijk kan deze veelstemmigheid blijven klinken, als de nieuwe paus eenmaal is geïnstalleerd op de Sint-Petrusstoel. Ieder pontificaat wordt gekenmerkt door een eigen klemtoon. Misschien kan het toekomstige pontificaat worden gekenmerkt door deze spiritualiteit van afwezigheid? Waarbij de paus niet verordent vanaf zijn troon en de rest volgzaam moet luisteren, maar hij luistert, onderscheidt en bekrachtigt wat iedereen bindt. Dan kan hij voor alle mensen de gids zijn die zij zoeken. De enige vraag die dan nog rest, is of wij op onze beurt kunnen luisteren naar hem of koppig blijven vasthouden aan ons eigen perspectief…
