In deze reeks korte bijdragen reflecteren redactieleden van Streven Vrijplaats op de spanning tussen het gezond verstand en een ongezonde controledrift, zoals die recent door filosoof Giorgio Agamben ter discussie werd gesteld. Aflevering 2 is van de hand van Frank Saenen.

Dag Ludo,

over een plicht tot alert zijn voor druppelsgewijze stappen richting meer totalitaire methodes kunnen we het moeilijk oneens zijn. Eerder verworven democratische en rechtsstatelijke vrijheden zijn allerminst definitief verworven. Dat eeuwige waakzaamheid de prijs van vrijheid is, wisten de Founding Fathers eind achttiende eeuw al.

We kunnen ons afvragen of de Italiaanse autoriteiten hun ingrijpende maatregelen wel hebben genomen met het oog op een meer alomvattende controle over haar bevolking in de toekomst. Waren die autoriteiten niet eerder ‘gewoon’ in paniek, gewend als ze waren, te besturen in een – vermeend – risicovrij deel van de wereld waar zich sinds 1945 nauwelijks acute dreigingen van groot formaat hebben voorgedaan? Dat Agamben uitgerekend in die samenleving-in-paniek leeft en hij om zich heen die strenge maatregelen genomen ziet worden, zullen zijn conclusies ongetwijfeld ook scherper (te scherp?) doen formuleren. Geen ‘afgevlakte curve’ in Italië, wel een tempo qua mortaliteitscijfers dat de ziekenhuizen niet kunnen volgen.

Ook al moeten we – ik herhaal het – alert blijven, ik blijf optimistisch als ik deze dagen de vele oranje knipperlichten lees en zie in de nationale en internationale pers. In het publieke debat wordt er, door de vele verwijzingen naar huidige Chinese controlesystemen en post-9/11-maatregelen, zo nadrukkelijk gewezen op de risico’s van een evolutie naar een meer Orwelliaanse maatschappij, dat ik geloof dat alvast de Europese Unie haar elementaire principes van vrijheid en rechtvaardigheid niet zomaar in de hoek zal laten drukken voor veiligheid ten koste van wat dan ook. Ik geloof dat de juiste onafhankelijke waakhonden, waaronder een kwaliteitsvolle pers, de vinger aan de pols zullen kunnen houden voor wat betreft het behouden van fundamentele vrijheid.

Groet, Frank