195 ‘Marktisme’ als totalitarisme
Guido Vanheeswijck
De opdracht van de historicus om een verleden periode opnieuw tot leven te wekken en er de grondlijnen van bloot te leggen, is een moeilijke opdracht. Maar het is onnoemelijk veel moeilijker om, naar het woord van de Duitse filosoof Hegel, je eigen tijd te denken. Dat laatste probeerde Abram de Swaan te doen in de Thomas More lezing die hij gaf op 17 november 2010. Onze eigen tijd, zo vertelde hij toen, wordt gedomineerd door een dwaalleer die hij omschrijft als het ‘marktisme’. Deze dwaalleer fungeert als een basisvooronderstelling die ternauwernood ter discussie wordt gesteld. Ze is als een ‘beeld dat ons gevangen houdt’, dat nagenoeg iedereen in de ban houdt en waarvan we de schadelijke gevolgen nauwelijks vermoeden.
208 Vermaatschappelijking van de zorg. In welke maatschappij?
Herman De Dijn
Binnen de geestelijke gezondheidszorg heerst de nieuwe trend van vermaatschappelijking. Langdurig verblijf in het ziekenhuis moet vermeden worden; zorg moet zoveel mogelijk weer in het natuurlijke milieu gestalte krijgen. De bedoeling is schitterend. Maar hoe zit het met de maatschappij waarnaar de zieken teruggestuurd worden? Dit nieuwe idee lijkt ook besmet door de ideologie vanempowerment en (herstel van) competenties. Deze ideologie, die zich ook manifesteert in het onderwijs, zou weleens haaks kunnen staan op het intrinsieke doel van de zorg.
220 Stephen Hawking over de zelf-schepping van het universum
Georges De Schrijver
In zijn nieuwste boek The Grand Design stelt Stephen Hawking dat ons universum slechts een van de vele universa is die door quantumfluctuaties zijn ontstaan. Hiermee zet hij zich af tegen de klassieke big bang-theorie, die uitgaat van een precies begin en daarmee het bestaan van een God-schepper niet per definitie uitsluit. Hawking zweert bij de quantumfysica, volgens welke de quanta elk mogelijk pad kunnen doorlopen. Met The Grand Design wil hij aantonen dat er geen uitgekiend plan is. Roger Penrose ziet dit anders. Voor hem bezitten wiskundige structuren een eigen realiteit, die haaks staat op het spel van het toeval.
234 Het gewicht van de auteur. Reflecties over auteursattributie in samenleving en wetenschap
Mike Kestemont
In de laatste decennia zijn teksten in de literatuurwetenschap vaak beschouwd als ‘autonome’ kunstwerken die perfect bestudeerd kunnen worden zonder het auteurschap ervan in acht te nemen. Recent lijkt het debat omtrent auteurschap niettemin aan belang te winnen, in de letterkunde én daarbuiten. Dit essay bevat enkele beschouwingen omtrent de (on)mogelijkheden van automatische, op stijl gebaseerde auteursherkenning, een fascinerende tak van de tekstwetenschap waarin momenteel veel onderzoek wordt verricht.
245 Nulla dies sine linea
Joris Gerits
Volgens Van Dale is een logboek een ‘journaal, b.v. van verrichte boringen, van werkzaamheden in een fabriek: het logboek van de ureumfabriek.’ De samensteller van deze bijdrage, veellezer en bekend als beoefenaar van het dagboekgenre, biedt een selectie

F O R U M

257 Een discipline zonder land. Geert Bekaert en het nationale bouwen in België
Christophe Van Gerrewey

P O D I U M

262 Het drukbevolkte hoofd van Eva Gerlach
Wam de Moor
270 Vallen om te spreken. Over Stefan Hertmans’ De val van vrije dagen
Ignaas Devisch
274 Twee fatalismen in Israël
Klaas Tindemans

B O E K E N

Georges De Schrijver, The Political Ethics of Jean-François Lyotard and Jacques Derrida * Stephan Moebius en Markus Schroer (red.), Diven, Hacker, Spekulanten. Sozialfiguren der Gegenwart * Joris Luyendijk, Je hebt het niet van mij, maar… Een maand aan het Binnenhof * Achim Gnann, Michelangelo: Zeichnungen eines Genies * Pol Hoste, De verzwegen Boon