195 Donker toerisme. Vijf dagen in Litouwen
Luc Rasson
Een ‘donkere toerist’ bezoekt plaatsen die worden geassocieerd met geweld, lijden en dood. Dergelijk toerisme kent tegenwoordig een groot succes, zoals blijkt uit de massa’s die zich verdringen in concentratie- of vernietigingskampen als Buchenwald of Auschwitz. Litouwen is een interessante casus voor de donkere toerist, omdat het land in de twintigste eeuw zowel door nazi-Duitsland als door de Sovjet-Unie werd bezet. Maar dit Baltische land blijkt niet in staat een eenduidig, coherent verhaal te vertellen over zijn recente verleden.
206 Turkije tussen ‘Europese’ rechten en waarden. Over de grenzen van de Europese Unie
Erik De Bom
Waar moeten de grenzen van de Europese Unie worden getrokken? In de politieke theorie over de EU is dit een van de belangrijkste vragen. Ondanks de vaagheid van de officiële toetredingscriteria kan in de actuele uitbreidingspolitiek van de EU toch een duidelijke lijn worden waargenomen. Dit artikel legt de onderliggende logica hiervan bloot en beargumenteert dat zij goed te begrijpen is met het zogenaamde constitutioneel patriottisme als theoretisch kader.
218 De waarheid holt achter de fictie aan. De essays van Hella S. Haasse
Aleid Truijens
Hella S. Haasse, onlangs op 93-jarige leeftijd overleden, geldt als een van de grootste Nederlandse schrijvers. Toch bleef zij in de Nederlandse literatuur een buitenstaander; eigenlijk is Haasse altijd een ‘immigrant’ in de letteren geweest. Zij moest twee werelden verzoenen: die van haar geboorteland, waar zij opgroeide als kind van de ‘kolonisator’, en het onbekende Westen, waar zij als twintigjarige terechtkwam. Zij werd een waarnemer en ontpopte zich als uitstekend essayiste. Ze schreef met een open geest over historische figuren, over ‘Indië’ en over werk van collega-schrijvers. Ze hield een gepaste afstand, waardoor haar blikveld breed bleef. Dat vermogen heeft Hella Haasse tot een uitzonderlijk schrijver gemaakt.
226 Intellectueel in tijden van crisis. Friedrich Meinecke en het publieke debat in Duitsland van 1914 tot 1954
Carla du Pree
Friedrich Meinecke geniet bekendheid als een van de grote Duitse historici. Naar zijn rol in het Duitse publieke debat is tot nu toe echter minder aandacht uitgegaan. Dit artikel portretteert Meinecke als publieke intellectueel. Aan de orde komen de maatschappelijke positie van waaruit hij die rol op zich nam, de politieke en culturele omstandigheden die zijn engagement bepaalden en de impact van zijn optreden. Na 1945 werd hij, de tachtig al gepasseerd, een symbool van het ‘betere’ Duitsland.
237 Een private openbaarheid. ‘A Rebours’ van Joris-Karl Huysmans
Christophe Van Gerrewey
De roman A Rebours van Joris-Karl Huysmans uit 1884 wordt traditioneel gelezen als een waarschuwing voor een teruggetrokken, al te esthetisch en decadent leven. Mensen moeten contact hebben met anderen; het publieke leven is heel belangrijk. In dit essay wordt het anders voorgesteld: wat als A Rebours integendeel een pleidooi is voor een ander soort privaat leven – voor een privacy die veel openbaarder is, op een veel ouderwetser en deugdelijker manier?

F O R U M

244 Terug naar de provincie
Harold Polis
250 Draadloos RSA (10). Wetenskap tussen partypolitiek en winsbejag
Gerrit Brand

P O D I U M

256 De vele levens van filmtovenaar Raúl Ruiz
Ivo De Kock
262 Samenvatten is bijzonder moeilijk om niet te zeggen onmogelijk
Joris Gerits
268 Richters Catalogue Raisonné
Jan Koenot

B O E K E N

Freddy Mortier, De hoer van de duivel. Illusies en godsgeloof * Anton de Wit, Van klokken en klepels. Een katholiek antwoord op kerkelijke controverses * Luc Dequeker, Het mysterie van het Lam Gods. Filips de Goede en de Rechtvaardige Rechters van Van Eyck * Judith Schalansky, Der Hals der Giraffe. Bildungsroman * Hugo Bousset, Vurige tongen * Jozien Driessen van het Reve en Hella Rottenberg, Knip dan, toe dan! Karel van het Reve in beeld * Olivier Boehme, Uit de tijd. Schopenhauer, Burckhardt en Nietzsche over zin en onzin van de geschiedenis * Oscar Spierenburg, De Veer van César