Luigi Testa (°1987) is een Italiaanse hoogleraar in de rechten. Vorig jaar schreef hij Via crucis di un ragazzo gay. Recent bracht Otheo books een Nederlandse vertaling uit, onder de ongelukkige titel Mijn queer kruisweg. De keuze voor deze vertaling zal vanuit marketing oogpunt ongetwijfeld een slimme zet zijn geweest en voor de uitgever ook iets gemakkelijker om op de cover te plaatsen, maar het thematiseren gaat voorbij aan de persoonlijke zelfbeleving en -omschrijving van de auteur. Iets wat hij net aanklaagt in zijn reflecties.
Al blijft de vraag of de Belgische lezer zich kan herkennen in de reflecties van Testa. De kruisweg is heel klassiek opgevat en grossiert in een verheerlijking van het lijden van Christus die al lang niet meer aansluit bij de belevings- en geloofswereld van de gemiddelde Belgische katholiek. ‘Ik kus zo graag de wond op je schouder, Heer’ (blz. 14), ‘Schoonheid gekroond met doornen’ (blz. 22), ‘En dan al die andere: die van de geseling op je rug (…), de blauwe plekken op je lichaam van alle keren dat je viel (…), je doorboorde handen, voeten, je open zijde. De wonden van de Liefde.’ (blz. 41). Het maakt je als lezer soms wat ongemakkelijk.
Testa worstelt ook met de opzet van zijn boekje. Doorgaans staat een kruisweg stil bij de lijdensweg van Christus en de betekenis die zijn lijden heeft voor ons. Testa wil, althans volgens de achterflap van de Nederlandse vertaling, zijn levensverhaal met het lijdensverhaal van Christus ‘confronteren’. De vraag die zich opdringt, is of dit (vanuit een christelijk perspectief) niet heel pretentieus is. Iets waarvan Testa zich ook bewust lijkt. Zijn kruisweg houdt het midden tussen een klassieke bezinning op Christus’ lijden en een bespreking van zijn persoonlijke worstelingen als homoseksuele man. Het maakt een wat chaotische indruk en het is als lezer soms moeilijk volgen.
Toch zitten er in het boekje enkele interessante invalshoeken. Testa toont een goed oog te hebben voor sociaalpsychologische dynamieken, wanneer hij bij de eerste statie (‘Jezus wordt ter dood veroordeeld’) opmerkt dat het oordeel het pad baant voor de dood. Door een ander in te kapselen in een idee (bv. van homoseksueel), wordt de eerste stap in de ontmenselijking reeds gezet. In de elfde statie (‘Jezus wordt aan het kruis genageld’) beschrijft hij vervolgens treffend hoe dit de persoon in kwestie ‘vastpint’ en het hem onmogelijk maakt spontaan te handelen. In de vijftiende statie (‘Jezus verrijst uit de dood’) is Testa op zijn best. Hij speelt met de vraag die Jezus aan Maria Magdalena stelde op de ochtend van de verrijzenis (Joh 20:15): ‘Wie zoek je?’. Voor Testa herinnert deze vraag eraan dat ons zoeken naar Christus de drijfveer is achter al ons handelen.
Het is een van de weinige momenten waarop Testa ook echt een koppeling maakt met zijn leven als homoseksueel. Achter de zoektocht naar ‘plezier, seks of iets serieus’ (blz. 44) op gay chatfora gaat, volgens hem, het verlangen schuil naar onvoorwaardelijke liefde, zoals getoond door Christus aan het kruis. Het zijn de wonden die het leven sloeg, die maken dat homoseksuelen vrede nemen met minder; dat zij zich tevreden stellen met vluchtige en oppervlakkige contacten. Hoewel Testa hier ongetwijfeld mee wil aanhalen dat iedereen op zoek is naar intimiteit en liefde, ook en wellicht in het bijzonder de leden van de LGBTQIA+ gemeenschap, riskeert hij hiermee tegelijk de geijkte, kerkelijke overtuigingen omtrent homoseksualiteit te bevestigen. Niet-heteroseksuele vormen van liefde worden dan begrepen als onvolkomen, vertekende liefdes. Bovendien projecteert Testa een heel burgerlijke kijk op de liefde die onrecht doet aan de variëteit van liefdesvormen binnen de LGBTQIA+ gemeenschap. Hierdoor dreigt hij met zijn reflecties zelf anderen aan het kruis te nagelen.
Testa verdient alle lof om openlijk en eerlijk te schrijven over de worstelingen met zijn geaardheid en zijn geloof. Het loutere feit dat hij hierover schrijft, kan een hart onder de riem steken voor wie zich in een soortgelijke positie bevindt. Testa overtuigt ook in zijn reflecties omtrent het psychologische en vaak ook fysieke geweld jegens de LGBTQIA+ gemeenschap. Al gaat hij handig voorbij aan het feit dat dit geweld vaak wordt ingegeven door religieus geïnspireerde ideeën. Wellicht valt dit te verklaren door zijn devotie voor Christus die buiten kijf staat. Al maakt dit tegelijk dat Testa’s kruisweg je als lezer uiteindelijk weinig te bieden heeft. Hij is gewoon te persoonlijk…
Luigi Testa, Mijn Queer Kruisweg, Otheo Books, Antwerpen, 2025, 54 blz., € 15,00, ISBN 9789085287841
