Filosofie
De Trumpfluisteraar (III)
Toen de moderne cultuur zich naar de wetenschap en de filosofie toekeerde en het Griekse aandeel van onze erfenis de bovenhand haalde – terwijl de
2 oktober 2025
Filosofie
Filosofie
De Trumpfluisteraar (II)
Een grondige lezing van The Straussian Moment verandert ons verstaan van het essay. Het is geen academische verkenning die eindigt in voorzichtige gematigdheid, maar een
30 september 2025
Filosofie
De Trumpfluisteraar (I)
Le philosophes, pour leur malheur, ne sont pas seuls au monde. D’authentiques forcenés les entourent et leur jouent parfois le pire tour qu’on puisse leur
28 september 2025
Filosofie
Waarheid en leugen: hedendaagse uitdagingen
Waarheid is de eigenschap in overeenstemming te zijn met de feiten of de werkelijkheid. Waarheid wordt gewoonlijk gezien als het tegenovergestelde van leugen. Ons probleem
11 september 2025
Filosofie
Verlichting versus modernisering
Reflecties bij M. Boudry, Het verraad aan de verlichting. Pleidooi voor een nieuwe vooruitgangsbeweging, Prometheus, Amsterdam, 2025 Nog voor Boudry, in de Proloog, een
5 augustus 2025
Filosofie
Vrede als plicht
De actualiteit van Immanuel Kant Twee dingen vervullen het gemoed met steeds nieuwe en steeds toenemende bewondering en ontzag, hoe vaker en intenser
24 juli 2025
Filosofie
Quinten Weeterings en de Posthistoire
Ik vraag me vaak af hoe toekomstige generaties onze tijd zullen beoordelen. Ik denk met weinig waardering. Zorg en onderwijs hebben we verwaarloosd. Belangrijke beslissingen
17 juli 2025
Filosofie
Waarover we het hebben, als we het hebben over autoriteit
Het is een (on)gelukkig lotgeval dat filosofen ten deel valt: ons werk is nooit afgerond. Ongeacht hoeveel en wat er al allemaal werd gedacht, wijsheid
16 juli 2025
Filosofie
Schuld zonder boete. Zijn regels slechts vrijblijvende suggesties?
Schuld, schade en boete Eén van de belangrijkste romans uit de wereldliteratuur is Schuld en boete van Fjodor Dostojevski. In dat boek stelt de Russische
8 juli 2025
Filosofie
De tweespalt van de tijd
Ogenblik en vergankelijkheid bij Kierkegaard en M. Vasalis Januskop[1] …the flow of time reveals itself as the inseparable and ceaselessly active union of Being and
19 juni 2025
Filosofie
Het geluk van nabijheid. Hannah Arendt over vriendschap en democratie
Vrienden maken Hannah Arendt gelukkig. Ze koestert haar vele vrienden met brieven en frequente afspraakjes. Arendt kiest voor vrienden die zelf nadenken en geen meelopers
3 juni 2025
Filosofie
‘Eén van de grootste geschenken van deze wereld’
Het boek van Joop Berding, Het gepassioneerde leven van Hannah Arendt, gaat over de liefdes en vriendschappen van Hannah Arendt. Een gepassioneerd leven, maar het
25 maart 2025
Filosofie
Over de homo authenticus van Gilles Lipovetsky
La fièvre de l’authenticité ‘Wees jezelf!’, ‘Ga op zoek naar je ware ik!’, ‘Ontplooi jezelf!’ Er valt vandaag nauwelijks te ontsnappen aan deze en soortgelijke
5 februari 2025
Filosofie
De musicerende Socrates
Een van de weinige zaken die we definitief kunnen zeggen over Friedrich Nietzsche, is misschien dat hij de geborgenheid van het definitieve vooral aan anderen
2 februari 2025
Filosofie
Filosofie als radicale reflectie
De filosofie is eigenlijk heimwee, een drang om overal thuis te zijn. – Novalis Gegrepen door de waarheidsvraag Mij werd het christendom met de
15 januari 2025
Filosofie
Mors immortalis. Of, hoe de dood voor ons niets betekent
In een recente bijdrage voor Streven had Guido Vanheeswijck het over ‘de teloorgang van het metafysisch verlangen’,[1] wat hij ziet als een soort neergang in
13 november 2024
Cultuur
Het einde en het begin van de geschiedenis
Het komt niet vaak voor dat men tijdens het horen over, of lezen van een boek drie verschillende meningen over dat boek ontwikkelt. Ik hoorde
1 augustus 2024
Filosofie
Pascal postuum II: Januari 1670
Paul Pelckmans* In mijn vorige opstel over Pascal probeerde ik te tonen dat zijn Pensées zowat alle gangbare sociale spelregels onderuithalen, maar het tegelijk
17 juli 2024
Filosofie
Pascal postuum I: Januari 1670
Paul Pelckmans* Begin 1670 publiceerden enkele familieleden en vrienden een selectie uit de honderden aantekeningen die ze na het overlijden van Blaise Pascal (1623-1662)
15 juli 2024
Filosofie
Begrensde Tolerantie, Botsende Meningen
Kees Schuyt* Gaarne wil ik beginnen met een woord van dank voor de uitnodiging voor het uitspreken van deze 17e Pieter Gilles-lezing (Centrum Pieter
10 juli 2024
Filosofie
Einstein ontmoet Kafka
Frans W. Saris* ‘Voor de Wet staat een wachter’. Zo begint de beroemde parabel uit Der Prozess van Franz Kafka. Bij deze wachter meldt zich
3 juni 2024
Filosofie
De onvervalste ‘vrouwelijke natuur’
Annalin van Putten* Ecofeminisme houdt zich bezig met de samenhang tussen de onderdrukking van vrouwen en de natuur. Ecofeministen gaan uit van een vrouw-natuur relatie
29 mei 2024
Filosofie
Hoeveel werkelijkheid kan de hedendaagse filosoof nog verdragen? Over de teloorgang van het metafysisch verlangen
Guido Vanheeswijck* ‘Hoeveel werkelijkheid kan de menselijke soort verdragen?’ – T.S. Eliot Is er iets aan de hand in de hedendaagse filosofie, en dan
17 april 2024
Filosofie
Nostalgie naar de ware wereld
Michael Weyns* In Afgodenschemering liet de filosoof Friedrich Nietzsche weten hoe ‘de “ware wereld” uiteindelijk een fabel werd.’ Dat Nietzsche hiermee eigenlijk een herwaardering
20 maart 2024
Filosofie
De Griekse voorvaders van de Verlichting
Paul Pelckmans* In zijn recente boek Dialectiek van de Griekse Verlichting waagt Koenraad Verrycken zich aan een ambitieuze onderneming. Zijn titel is een echo
6 maart 2024
Filosofie
Vooruitgangsoptimisme als pleidooi voor de status quo
Raf De Baene* Vaststelling Sedert het communistische arbeidersparadijs roemloos ten onder is gegaan en de feiten de interpretatie van Marx als voorspeller van een
18 februari 2024
Filosofie
Elementaire deeltjes
Michael Weyns* ‘Metafysische mutaties – dat wil zeggen, radicale en mondiale transformaties van de wereldvisie ingenomen door de meerderheid – zijn zeldzaam in de
7 februari 2024
Cultuur
Basisbaan of basisinkomen? Normatieve vragen over de toekomst van onze welvaart
Ward Van Hassel* Inleiding Sinds zijn ontstaan heerst er een debat over de organisatie van de welvaartsstaat. Ook nu is er een maatschappelijk debat
20 december 2023
Filosofie
Heb niet te veel vertrouwen in vertrouwen
Nynke van Uffelen* Wetenschappers en politici trekken regelmatig aan de alarmbel: we kampen met een gigantische vertrouwenscrisis. Men vertrouwt de wetenschapper niet meer en
3 augustus 2023
Cultuur
Therapie tegen ecodepressie
Nynke van Uffelen* Dit essay gaat over ecodepressie – maar eerst iets over pasta, en over kleding maken. Tijdens de lockdown(s) heb ik een
7 mei 2023