Spinoza, revolutionaire of behoudsgezinde politieke filosoof?

Tinneke Beeckman

Spinoza, revolutionaire of behoudsgezinde politieke filosoof?

Spinoza’s politieke denken lijkt erg vooruitstrevend: reeds in de zeventiende eeuw verdedigt hij de democratie. Toch bevat zijn denken meer behoudsgezinde reflexen. Spinoza is bijvoorbeeld geen voorstander van volksopstanden om politieke verandering tot stand te brengen. Hoe verhouden vrijheid, veiligheid en gehoorzaamheid zich tot elkaar? Hoe combineert hij gehoorzaamheid aan de wet met een verlangen naar vrijheid? En welke rol spelen passies zoals verontwaardiging en angst in de politiek? Spinoza past zijn spreuk ‘caute’ ook toe op het politieke handelen en verkiest voorzichtige redelijkheid boven heroïsche verzetsdaden.

verschenen: April 2013, blz. 302

jaargang: 80/04

Het einde en het begin van de geschiedenis
Pascal postuum II: Januari 1670
Pascal postuum I: Januari 1670
Begrensde Tolerantie, Botsende Meningen
Einstein ontmoet Kafka
De onvervalste ‘vrouwelijke natuur’
Hoeveel werkelijkheid kan de hedendaagse filosoof nog verdragen?...
Nostalgie naar de ware wereld
De Griekse voorvaders van de Verlichting
Vooruitgangsoptimisme als pleidooi voor de status quo
Elementaire deeltjes
Basisbaan of basisinkomen? Normatieve vragen over de toekomst...
Heb niet te veel vertrouwen in vertrouwen
Therapie tegen ecodepressie
De Politieke Menagerie
In de ban van Big Brother
Verlichte Filosofen over de Islam
Albert Camus, een denker voor onze tijd
Waarom zo cynisch?
Het dagboek van Louis Dupré: de waarheid van...
Het mensenrecht op zinloosheid in de Summa Atheologica...
Gedachten over abortus en ‘pro-life’
Religie als poëzie
Met de slurf van een orkaan
NFT: n.v.t.? Een kleine kunstfilosofische uitleg
Over de persistentie van God in de filosofie....
Morele technologieën. Utopie of dystopie?
Erkenning en authenticiteit
Techniekfilosofen leggen de grotere kwesties rond digitale platforms...
Vuurduin. Aantekeningen bij een wereld die verdwijnt